หม้อต้มไอน้ำ คืออะไร? ประเภท หลักการทำงาน และการใช้งานในอุตสาหกรรม

          ในโลกอุตสาหกรรม เครื่องจักรและกระบวนการผลิตจำนวนมากต้องอาศัยพลังงานความร้อนเพื่อสร้างแรงดันหรือเปลี่ยนสถานะน้ำให้กลายเป็นไอน้ำ อุปกรณ์ที่มีบทบาทสำคัญที่สุดคือ หม้อต้มไอน้ำ (Boiler) ซึ่งถือเป็นหัวใจของระบบผลิตความร้อนและการจ่ายไอน้ำในโรงงานอุตสาหกรรมทุกประเภท หากไม่มีหม้อต้มไอน้ำ การผลิตอาหาร เครื่องดื่ม สิ่งทอ โรงไฟฟ้า และอุตสาหกรรมเคมีจะไม่สามารถดำเนินงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ

หม้อต้มไอน้ำ คืออะไร?

          หม้อต้มไอน้ำ คือเครื่องจักรที่ใช้พลังงานความร้อนจากเชื้อเพลิง (แก๊ส น้ำมัน ถ่านหิน หรือไฟฟ้า) เพื่อทำให้น้ำเดือดและเปลี่ยนสภาพเป็นไอน้ำแรงดันสูง ซึ่งไอน้ำนี้สามารถนำไปใช้ในการขับเคลื่อนเครื่องจักร ผลิตไฟฟ้า หรือนำไปใช้ในกระบวนการผลิตอาหารและอุตสาหกรรมอื่น ๆ

องค์ประกอบหลักของหม้อต้มไอน้ำ ได้แก่

• เตาเผา (Furnace): สำหรับเผาไหม้เชื้อเพลิง


• ท่อไฟหรือท่อน้ำ (Tubes): ตัวกลางในการถ่ายเทความร้อน


• ถังแรงดัน (Pressure Vessel): เก็บน้ำและไอน้ำภายใต้แรงดันสูง


• ระบบควบคุม: เช่น เกจวัดความดัน วาล์วนิรภัย และระบบควบคุมอัตโนมัติ

          บริษัท ไทย ฮิราคาวา จำกัด อธิบายว่า หม้อต้มไอน้ำคุณภาพดีจะต้องผลิตไอน้ำได้อย่างต่อเนื่อง มีเสถียรภาพ และสามารถปรับโหลดตามความต้องการใช้งานได้

หลักการทำงานของหม้อต้มไอน้ำ

      หม้อต้มไอน้ำ     หลักการทำงานของหม้อต้มไอน้ำคือการเปลี่ยน “พลังงานเคมีในเชื้อเพลิง” ให้เป็น “พลังงานความร้อน” จากนั้นถ่ายเทความร้อนไปยังน้ำจนกระทั่งเกิดการเดือดและกลายเป็นไอน้ำที่มีแรงดันสูง

          กระบวนการโดยสรุปมีดังนี้:

• จุดไฟเผาไหม้เชื้อเพลิงในเตา


• ความร้อนจากเปลวไฟถ่ายเทไปยังท่อที่มีน้ำอยู่ภายใน


• น้ำดูดซับความร้อนและเปลี่ยนสภาพเป็นไอน้ำ


• ไอน้ำถูกเก็บในถังแรงดันและส่งต่อไปยังเครื่องจักรหรือสายการผลิต

          หม้อต้มไอน้ำแบ่งได้ตามหลักการถ่ายเทความร้อนเป็น 2 กลุ่มใหญ่:

• Fire Tube Boiler: ความร้อนเคลื่อนที่ในท่อ ส่วนรอบนอกเป็นน้ำ


• Water Tube Boiler: น้ำไหลในท่อ ส่วนรอบนอกเป็นไฟ

          บริษัท ไทย ฮิราคาวา จำกัด เน้นย้ำว่าการเลือกประเภทหม้อต้มไอน้ำต้องพิจารณาตามลักษณะการใช้งาน ความต้องการแรงดัน และพื้นที่ติดตั้ง